Przywrócenie zabytkowej materii Krzyża z wieży Kościoła pw. Najświętszego Salwatora
Zdemontowany metalowy krzyż wraz z pozłacaną miedzianą kulą z wieży zabytkowego kościoła pw. Najświętszego Salwatora przy ul. Św. Bronisławy w Krakowie został przekazany do ekspertyzy mającej na celu określenie stanu zachowania wszystkich elementów wchodzących w skład ww. zabytkowego elementu. Ekspertyza stanu zachowania została przeprowadzona przez Rzeczoznawcę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego panią dr Elżbietę Nosek oraz pana dr inż. Pawła Knapika. Na jej podstawie stan zachowania krzyża został określony jako zły, wymagający podjęcia niezwłocznych prac konserwacyjnych oraz renowacyjnych – odtworzeniowych obejmujących wybrane elementy. W ekspertyzie zastrzeżono, że dokładny stan jego zachowania możliwy będzie do ustalenia po przeprowadzeniu usunięcia produktów korozji oraz pozostałości warstwy farb. Z uwagi na zabytkowy charakter krzyża zalecano, aby przeprowadzone czynności konserwatorskie przyczyniły się z jednej strony do pełnego odtworzenia materii zabytkowej, z drugiej strony do przygotowania go do ponownego zamontowania na wieży kościoła. W przypadku pozłacanej miedzianej kuli przeprowadzenie czynności konserwacyjnych nie zagwarantuje możliwości ponownego zamocowania na wieży kościoła, a wynika to z licznych uszkodzeń mechanicznych oraz miejscowej zaawansowanej korozji blachy miedzianej, mającej wpływ na obniżenie właściwości mechaniczno – wytrzymałościowych. Dlatego też konieczne jest wykonanie nowej kuli przy jednoczesnym zachowaniu rodzaju materiału oraz geometrii oryginalnej kuli.
Przeprowadzenia bezpłatnej konserwacji zabytkowego metalowego krzyża podjął się zespół ekspertów składający się z: dr Elżbiety Nosek, dr. inż. Pawła Knapika oraz dr. inż. Marcina Knapika.
Pierwszym etapem przeprowadzonych czynności było rozdzielenie poszczególnych elementów krzyża w postaci: górnej części kuli i króla od metalowego krzyża.
Ryc. 1. Widok zdemontowanego krzyża z lewej strony oraz poszczególnych jego elementów z prawej strony. Źródło: P. Knapik 2022 r.
Dzięki rozdzieleniu poszczególnych elementów możliwe było przeprowadzenie dokładnej analizy stanu zachowania metalowego krzyża w części mocującej drewnianego króla. Element ten z uwagi na bardzo zły stan wymaga rekonstrukcji.
Ryc. 1. Widok zdemontowanego krzyża z lewej strony oraz poszczególnych jego elementów z prawej strony. Źródło: P. Knapik 2022 r.
Dzięki rozdzieleniu poszczególnych elementów możliwe było przeprowadzenie dokładnej analizy stanu zachowania metalowego krzyża w części mocującej drewnianego króla. Element ten z uwagi na bardzo zły stan wymaga rekonstrukcji.
Ryc. 3. Widok zamocowanego króla na krzyżu z lewej strony oraz zdemontowanego króla z prawej strony. Źródło: P. Knapik 2022 r.
Realizacja prac konserwacyjnych przeprowadzona jest w przez dr. inż. Pawła i dr. Marcina Knapików w ich pracowni pod ścisłym nadzorem Rzeczoznawcy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pani dr Elżbiety Nosek.
Dr Paweł Knapik